Blog prawniczy

Nowelizacją ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii (OZE) ustawodawca wprowadził na rynek energetyczny mechanizm aukcji na wytwarzanie energii elektrycznej z OZE, jako jeden z systemów wsparcia dla jej wytwórców.

Kluczowe dla rozwoju tego sektora w Polsce stało się wejście w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii. Polska przystępując do Unii Europejskiej zobowiązała się do kształtowania rynku energetycznego w kierunku rozwoju wytwarzania energii z odnawialnych źródeł, sukcesywnie zastępując tym samym pozyskiwanie energii przede wszystkim ze spalania węgla kamiennego.

Definicja i przedmiot aukcji

Ustawą z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw wprowadzono między innymi system aukcji na wytwarzanie energii z OZE. Już na wstępie wskazać należy, że prawodawca w art. 73 ust. 1 ustawy o OZE zawarł bardzo ogólny zapis, że Prezes URE ogłasza, organizuje i przeprowadza aukcje nie rzadziej niż raz w roku. Niestety, w ustawie nie wprowadzono legalnej definicji aukcji. Po dokładnej analizie przepisów o aukcjach z ustawy o OZE, można stwierdzić natomiast, że te są rodzajem publicznego postępowania, w którym wytwórcy rywalizują o wsparcie na wytwarzanie energii elektrycznej z OZE, jak i jej późniejszą sprzedaż.

Kolejnym istotnym zagadnieniem systemu aukcji jest ich przedmiot. Ustawodawca expressis verbis wskazał w art. 73 ust. 2 ustawy o OZE, że przedmiotem aukcji jest wytwarzanie energii elektrycznej z OZE. Zaznaczyć należy, że prawodawca nie jest w pełni precyzyjny w definiowaniu, gdyż w kolejnym ustępie wskazuje, że przedmiotem są aukcje na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej z OZE. Reasumując powyższe rozważania, istotą udziału w aukcjach jest chęć uzyskania wsparcia – pomocy publicznej w różnej formie na wytwarzanie, jak i późniejszą sprzedaż energii elektrycznej generowanej z odnawialnych źródeł energii. Pokreślić należy, że wprowadzono mechanizm pozwalający Radzie Ministrów kształtować sytuację na rynku energii z OZE, poprzez wydawanie rokrocznie rozporządzeń określających ilość i wartość energii elektrycznej z OZE, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w następnym roku kalendarzowym. Ustawa nie precyzuje pułapów, jeśli chodzi o ilości i wartości energii, które mają być wskazane w rozporządzeniu, na co niestety może mieć wpływ aktualna polityka krajowa i europejska.

Zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji

Warunkiem przystąpienia do przetargu jest uzyskanie zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji. Zaświadczenia wydawane są przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 30 dni od złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia. Warunkiem jego uzyskania jest spełnienie wymogów wskazanych w art. 75 ustawy o OZE. Wytwórca energii elektrycznej z OZE podlega uprzedniej procedurze oceny formalnej przygotowania wytwórcy do wytwarzania energii elektrycznej w instalacji. Co ciekawe, procedury nie stosuje się do wytwórców, o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o OZE – a więc tych, którzy korzystali już uprzednio z systemu wsparcia w ramach dotychczasowego systemu i którzy w ramach zmian „przechodzą” do systemu aukcyjnego. Wskazani wytwórcy składają Prezesowi URE deklarację o przystąpieniu do aukcji, która de facto zastępuje zaświadczenie, o którym mowa była wyżej.

Kolejnym istotnym zagadnieniem związanym z aukcjami jest ustalanie cen referencyjnych przez ministra właściwego do spraw energii. Ceną referencyjną jest faktycznie cena maksymalna w złotych za 1 MWh, jaka może zostać zaproponowana przez wytwórców przystępujących do aukcji. Oferenci przystępujący do aukcji, w przypadku złożenia oferty zawierającej cenę wyższą niż referencyjną ex lege zostają odrzucone (art. 79 ust. 8 ustawy o OZE). Wskazany mechanizm ma na celu pobudzenie konkurencji na rynku wytwarzania energii z OZE.

Przebieg aukcji

Aukcje odbywać się będą za pośrednictwem Internetowej Platformy Aukcyjnej (IPA), nad którą przeprowadzane są prace testowe będące aktualnie w fazie końcowej. Ogłoszenie o aukcji zamieszczone zostaje na 30 dni przed dniem jej rozpoczęcia w Biuletynie Informacji Publicznej URE.

Obecnie trwają również prace nad przyjęciem regulaminu aukcji, który zgodnie z art. 78 ust. 9 określi przebieg i sposób rozstrzygnięcia aukcji, warunki przetwarzania danych dotyczących uczestników, wymagania techniczne dotyczące dostępu do internetowej platformy aukcyjnej, sposób zapewnienia bezpieczeństwa i prawidłowości przebiegu aukcji oraz warunki zawieszenia dostępu do internetowej platformy aukcyjnej. Oferty wytwórców przekazywane są za pomocą formularza IPA. Zaznaczyć należy, że aukcje zostaną podzielone na „koszyki technologiczne”, a na potrzeby aukcji wyodrębniono kategorie, w których oferenci będą rywalizować o wsparcie. Sklasyfikowanie nastąpiło ze względu na technologię wytwarzania energii (np. biomasa), lecz także uwzględnione zostały inne kryteria, takie jak efektywność czy uczestnictwo w klastrze energii. Aukcję wygrywają ci, którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, pamiętając, że nie może być to cena niższa niż referencyjna. Aukcja trwa aż do wyczerpania ilości lub wartości energii elektrycznej z OZE określonej w ogłoszeniu o aukcji.

Reasumując powyższe rozważania, pod pojęciem aukcji rozumieć należy instrument wsparcia dla wytwórców na wytwarzanie energii odnawialnej oraz jej późniejszą sprzedaż. Decydującym kryterium wyboru oferenta jest zaproponowana cena przez konkretnego wytwórcę. Istotą jest więc zaoferowanie jak najniższej ceny sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej z OZE. Obecnie nieznany jest jeszcze termin przeprowadzenia pierwszej takiej aukcji, lecz zgodnie z ustawą o OZE musi ona zostać zorganizowana do końca 2016 roku. Niezbędnym jest jednak szczegółowe dopracowanie wszystkich aspektów systemu aukcji. Cenne może być również doświadczenie zaczerpnięte z innych państw UE takich jak m.in. Włochy czy Holandia, w których wprowadzono system aukcji. Niepokojące są także wypowiedzi ministra energii Krzysztofa Tchórzewskiego, który stwierdził, że wsparcie dla instalacji OZE będzie, ale „nie będzie zachęcać”, żeby energetyka prosumencka nie stała się biznesem. Wobec powyższego, niepewność prawna może negatywnie wpływać na rozwój OZE w Polsce.