Blog prawniczy

Jeden z działających na krajowym rynku sprzedawców energii elektrycznej (P.E. sp. z o.o.) skierował do swoich klientów będących przedsiębiorcami pisma informujące o podwyższeniu ustalonych cen energii elektrycznej z uwagi na wzrost cen energii konwencjonalnej na hurtowym rynku energii elektrycznej, wskazując datę wsteczną, od której ma obowiązywać podwyżka oraz wystawiając faktury korygujące do uprzednio wystawionych i w znakomitej większości już uregulowanych przez kontrahentów faktur VAT.

P.E. sp. z o.o. powołała się przy tym na kontraktową (wynikającą z wzorca umownego) podstawę uprawniającą ją rzekomo do jednostronnego podwyższenia cen, mianowicie postanowienie Ogólnych Warunków Umowy, zgodnie z którym „Strony zgodnie postanawiają, że w przypadku: (…) istotnej zmiany warunków rynkowych, cena sprzedaży energii elektrycznej ulegnie zwiększeniu o kwotę równą sumie kosztów z powyższych tytułów.”

Co ciekawe, z informacji uzyskanych przez Kancelarię wynika, że ceny zostały podwyższone kontrahentom w różnym stopniu oraz począwszy od różnych dat.

Z przekazywanych Kancelarii informacji, umów oraz ofert składanych przez P.E. s p. z o.o. wynika, że kontrahenci w trakcie negocjacji handlowych oraz przy zawieraniu umów byli zapewniani o stałości oraz gwarantowanej niezmienności cen w całym okresie umowy. Wobec powyższego odmienne postanowienia wzorca umownego – jako sprzeczne z treścią zawartej umowy – nie wiążą stron. W przypadku wyraźnej sprzeczności wzorca umownego (tu: OWU) przewidującego możliwość jednostronnego podwyższenia ceny sprzedaży energii elektrycznej przez P.E. sp. z o.o. z treścią umowy gwarantującą niezmienność ceny w okresie jej obowiązywania, strony są związane umową, a cena sprzedaży energii elektrycznej winna być stała (co najmniej w okresie obowiązywania umowy pierwotnie zawartej na czas oznaczony).

Niezależnie od powyższego – nawet gdyby uznać, że powoływane postanowienie OWU znajduje zastosowanie do kontrahentów – nadmienić wypada, że „jednostronnie” nie oznacza „całkowicie dowolnie”. Zważyć należy, że jeżeli podstawą do podwyższenia cen sprzedaży energii elektrycznej ma być zgodnie z umową „istotna zmiana warunków rynkowych”, to umowa winna definiować, co należy przez owe warunki rynkowe rozumieć. Abstrahując od powyższego deficytu w zakresie treści umowy, wskazać należy, że w pismach kierowanych do kontrahentów P.E. sp. z o.o. nie wskazała na jakiekolwiek okoliczności, które miałaby charakter zmian nie dających się przewidzieć na etapie zawierania umów i które miałyby być niezależne od sprzedawcy. P.E. sp. z o.o. nie ujawnia ponadto w jakikolwiek sposób istotności powoływanych przez siebie zmian rynkowych. Warto przy tym nadmienić, że wzrostowa tendencja cen na hurtowym rynku energii elektrycznej była zauważalna w większości przypadków długo przed zawarciem umów sprzedaży energii elektrycznej. Postępowanie P.E. sp. z o.o. odczytywać zatem należy jako nieudolną i nieuprawnioną próbę przerzucenia na kontrahenta ryzyka związanego z prowadzoną przez sprzedawcę działalnością gospodarczą.

Essentialia negotii umowy sprzedaży jest cena. Zgodnie z przepisem art. 536 § 1 Kodeksu cywilnego cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia. W omawianym stanie faktycznym trudno jednak uznać, aby powyższy warunek ustawowy został spełniony. Nie wiadomo bowiem, zmiana których warunków rynkowych, z jakiej daty i w jakim stopniu uprawnia sprzedawcę do jednostronnego podwyższenia cen sprzedaży energii elektrycznej. Nie zostały zatem skonkretyzowane i uzgodnione warunki oraz termin podwyższenia ceny sprzedaży. Jednocześnie P.E. sp. z o.o. w pismach kierowanych do kontrahentów – w zakresie sposobu obliczenia podwyższonej ceny – powołuje się w sposób dość nieudolny na swoje know how oraz tajemnicę przedsiębiorstwa.

Reasumując stwierdzić należy, że w ocenie Kancelarii P.E. sp. z o.o. nie jest uprawniona w opisanych powyżej okolicznościach do jednostronnego podwyższenia ceny sprzedaży energii elektrycznej z powołaniem na opisane powyżej postanowienia wzorca umownego. Zdaniem Kancelarii istnieją co najmniej dwa sposoby obrony przed rzeczonym, nieuprawnionym podwyższeniem ceny, które w zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się dany kontrahent, można zastosować w przedstawionym stanie faktycznym.